Uwch Ymarferydd Parafeddygol (cylchdro)

Josh Williams

Llwybr at ymarfer  

Ar ôl cymhwyso fel parafeddyg o Brifysgol Abertawe yn 2016,  gweithiais i wasanaeth ambiwlans y De Orllewin am dair blynedd ac yna des i'n ôl i Wasanaeth Ambiwlans Cymru (WAST) ar ddechrau 2019. Hyfforddais yn wreiddiol gyda WAST, ac yn fuan ar ôl dechrau eto, daeth y cyfle i wneud yr MSc llawn amser, sef dwy flynedd gyntaf yr MSc wedi'i grynhoi i flwyddyn. Dechreuais ar yr MSc llawn amser trwy brifysgol Glyndŵr ym mis Medi 2019 a dyna pryd y dechreuais ddau ddiwrnod mewn gofal sylfaenol ym Mhrestatyn Iach. Gyda'r profiad gofal sylfaenol hwnnw des i'n APP cymwysedig gyda WAST.

Hon fydd fy nhrydedd flwyddyn mewn gofal sylfaenol, mae'n swnio fel llawer o amser, ond wedyn pan fyddwch chi'n gweithio ar gylchdro mae hynny'n llai na blwyddyn a hanner mewn gwirionedd. Efallai y bydd gennych ychydig wythnosau pan fyddwch ar wythnos rhyddhad i gyflenwi dros salwch ar gyfer WAST a bod gennych egwyl o bythefnos o ofal sylfaenol. Felly mae yna lwyth ar ôl i'w ddysgu, a rhaid sicrhau bod yr addysg yn barhaus. Mae'n wych ein bod wedi cael y cyfleoedd hyn. Ar ddechrau'r ganrif daeth yn gymhwyster addysg uwch felly mae pethau'n symud i'r cyfeiriad cywir ar gyfer y proffesiwn. Mae’n gyfnod cyffrous ar hyn o bryd.

Disgrifiwch wythnos arferol. 

Mae 40% yn ofal sylfaenol a 60% yn y car cymunedol neu'r Cerbyd Ymateb Brys (RV) ar gyfer WAST. 

Nid oes diffiniad llym o reidrwydd o sut olwg sydd ar y 60% arall felly dw i'n hoffi cyfeirio ato fel car cymunedol oherwydd nid ydym o reidrwydd yn mynd i argyfyngau a phethau, rydym yn mynd at yr un math o gleifion yr ydym yn eu trin yn y meddygfeydd. Felly rydym yn mynd at ein cleifion oedrannus yn aml sydd â phroblemau gofal iechyd cronig neu gleifion cydafiachedd lluosog, sef gweld yr un ddemograffeg claf weithiau ychydig yn ddiweddarach o ran dilyniant afiechyd neu eu dirywiad acíwt. Gyda WAST, mae fy rheolaeth yn aml yn debyg iawn, yn ceisio eu rheoli gyda meddyginiaethau yr ydym yn eu cario, ac yn achlysurol bydd angen iddynt fynd i'r ysbyty yn yr un ffordd ag y byddent pe byddem yn y feddygfa.

Rwy'n gwneud dwy rôl mewn HPI mewn gwirionedd, rwy'n ymweld â chartrefi o bryd i'w gilydd os yw'r tîm yn brin o staff dim ond oherwydd eu bod yn gwybod ei bod yn eithaf hawdd i mi fel parafeddyg symud i'r rôl honno. Ond rwy'n treulio'r rhan fwyaf o'm hamser ar yr hyn a elwir yn wasanaeth yr un diwrnod, hynny yw, bydd unrhyw glaf sydd angen apwyntiad ar y diwrnod yn dod at un o'r Uwch Ymarferwyr Clinigol. Gall fod APP fel fi, neu un o'r Uwch Ymarferwyr Nyrsio. Y ffordd y mae HPI yn gweithio, mae pob claf sy'n dod atom yn cael ei frysbennu. Felly rwy'n ei roi ar fy rhestr ar gyfer galwad ffôn neu efallai y byddwn yn meddwl, ‘wel mewn gwirionedd, rwy’n gwybod y bydd angen ymgynghoriad wyneb yn wyneb’. Bydd slotiau 20 munud gyda fi drwy'r dydd, cyn bo hir mae hynny'n mynd lawr i 15 munud. Tua hanner o'r amser byddaf yn cael sgwrs gyda'r claf ac yn eu gwahodd i mewn ar gyfer apwyntiad wyneb yn wyneb yn hwyrach yn y bore neu'r prynhawn. Os yw'n fater gweddol sylfaenol neu fach maen nhw'n gallu anfon ffotograffau neu rydyn ni'n gallu defnyddio galwad fideo. Mae fy moreau a phrynhawniau yn edrych fwy neu lai yr un fath. 

  

Sut brofiad yw gweithio ym maes gofal sylfaenol i chi?  

Mae ein swydd fel APP ychydig yn ynysig. Wrth weithio yn y car dydw i ddim yn cael llawer o amser gyda chydweithwyr, dim ond rhyw fath o ofyn “sut ddiwrnod ti'n gael?” a rhyngweithio arferol â chydweithwyr. Un o'r pethau rwy'n teimlo fy mod yn ei fwynhau yn y rôl mewn gofal sylfaenol yw rhyngweithio â chydweithwyr eraill a gweithio mewn adeilad lle mae fy nghydweithwyr o'm cwmpas ac os byddaf yn mynd am baned, sydd fel arfer yn cael ei wasgu rhwng cwpl o gleifion, efallai y byddaf yn taro ar gydweithiwr a chael sgwrs. Rwy'n hoffi'r rhyngweithio yn y feddygfa.

Beth sy'n arbennig am eich proffesiwn chi ym maes gofal sylfaenol? 

Meddyliais i ddechrau tybed beth ydym ni'n ei gyfrannu fel parafeddygon? Dywedodd un o’r meddygon teulu o’i safbwynt hi ei bod hi wrth ei bodd â’r ffaith, os oes gennym ni glaf sy’n wirioneddol wael, mae hi'n gallu cael gafael arnon ni. Gyda rhai o’r meddygon teulu, mae sbel wedi mynd heibio ers iddyn nhw weithio mewn sefyllfa ysbyty neu yn yr Adran Achosion Brys. 

Mae gen i'r meysydd ymarfer hynny rwy'n teimlo'n gyfforddus iawn â nhw, fel poenau yn y frest sy'n gyflwyniad cyffredin iawn. Felly pan fydd y math yna o gleifion yn dod i'r feddygfa, nhw yw'r cleifion rydw i'n hoffi eu cael ar fy rhestr oherwydd efallai y byddaf yn delio â'r sefyllfa ychydig yn wahanol i rywun nad yw mor gyfarwydd â hynny, ac mae'n debyg fy mod ychydig yn fwy cyfforddus yn archwilio achosion eraill poen yn y frest yn hytrach na thybio trawiad ar y galon hyd nes y profir yn wahanol. 

Beth yw'r peth pwysicaf rydych wedi'i ddysgu ym maes gofal sylfaenol? 

Y ffordd y mae'r system yn gweithio a'r ffaith fod hynny wedi bod mor ddefnyddiol, wrth ddod yn ôl i WAST. Fel parafeddygon, nid ydym yn gwneud cylchdroadau ysbyty, rydym yn gwneud ychydig ddyddiau yma ac acw felly nid ydym mewn gwirionedd yn dysgu sut mae'r system gofal iechyd yn gweithio. Er enghraifft, rhywbeth fel DVT. Os oeddwn i'n gweithio yn yr ambiwlans cyn fy mhrofiad mewn gofal sylfaenol, byddai'r claf yn mynd i'r ysbyty a dyna'r cyfan roeddwn i'n ei wybod. Ond nawr, os oes DVT, p'un a ydw i'n gweithio yn yr ambiwlans neu mewn gofal sylfaenol rydw i'n gwybod bod gennym ni nyrsys DVT arbenigol ar-alwad y gallaf gysylltu â nhw, cael sgwrs â nhw, cael eu cyngor, a threfnu apwyntiad penodol ar gyfer y claf hwnnw. Ac nid wyf yn ychwanegu at brysurdeb yr adran achosion brys, nid yw'r cleifion yn gorfod mynd trwy'r broses o gael eu brysbennu eto. Mae yna lu o enghreifftiau lle mae gen i well dealltwriaeth o sut mae'r system yn gweithio, rydw i'n gallu cysylltu â'r unigolyn priodol, cyfeirio'r claf, ond hefyd cael cyngor gan yr unigolyn priodol. Rwy'n eithaf cyfforddus nawr yn ffonio ENT a siarad â'r cofrestrydd. Ni fyddwn byth wedi gwneud hynny fel parafeddyg cyn gofal sylfaenol, y sefyllfa fyddai, ‘mae rhywbeth o’i le, ac rydych yn mynd i mewn’.

Allwch chi ddisgrifio rôl goruchwyliaeth yn eich datblygiad fel APP mewn gofal sylfaenol? 

Mae'n amhrisiadwy. Fel parafeddyg sy'n dod i ofal sylfaenol, mae'n rhaid i chi gael goruchwyliaeth. Dydw i ddim yn meddwl y byddwn i wedi parhau pe na bai gennyf bwynt cyswllt, unigolyn dynodedig.  Mae'n amlwg wedi bod yn ddwy flynedd bellach, ac nid oes angen cymaint o oruchwyliaeth uniongyrchol arnaf, ond mae gen i feddyg teulu a meddyg ar ddyletswydd rwy'n gallu dibynnu arnynt ac mae gen i berthynas eithaf da â nhw. 

Pa gynlluniau sydd gennych chi i ddatblygu'r rôl? 

Rwyf wrthi'n gorffen fy nghymhwyster rhagnodi ar hyn o bryd.  Rwyf eisiau atgyfnerthu fy ngwybodaeth gofal sylfaenol, dod yn gyfforddus yn fy maes rhagnodi, dyna fy nod dros y 6 i 12 mis nesaf. Ac yna rwy'n awyddus iawn i weld y proffesiwn parafeddygon yn esblygu, a bod yn rhan o'r gwaith o ddatblygu parafeddygon sy'n dod at ofal sylfaenol.

  

Beth yw'r 3 sgil allweddol sy'n hanfodol i'ch rôl? 

Ar gyfer y rôl gofal sylfaenol, rheoli amser yw'r peth pwysicaf!

Mae'n rhaid i chi gael awch am wybodaeth, allwch chi ddim peidio oherwydd mae rôl clinigydd gofal sylfaenol mor eang, mae'n rhaid i chi ddarllen yn barhaus a dydw i ddim yn meddwl fod hynny am newid. Dwi'n meddwl hyd yn oed 20 mlynedd yn y dyfodol, dwi dal yn mynd i fod yn darllen a dysgu rhywbeth bob dydd!

Derbyn a gwybod eich cyfyngiadau. Pan ddechreuais i ymarfer, roedd yn eithaf llethol cael y claf yn dod i mewn gyda brech, er enghraifft.  Roeddwn yn gallu asesu’r claf, ac yn eithaf cyflym cyrraedd y pwynt o ‘iawn, mae gen i glaf iach’. Ond byddai gennyf broblem lle nad oedd gen i enw ar gyfer y frech hon. Rwyf wedi sylweddoli dros amser ei bod yn iawn derbyn eich cyfyngiadau. Dywedwch, ‘does gen i ddim pryderon, rwy’n mynd i gael sgwrs gyflym gyda chydweithiwr’, neu ‘gawn ni weld a allwn ni drefnu apwyntiad i chi wythnos nesaf gyda’ch meddyg teulu eich hun’. Ac mae hynny'n iawn.  Mae eich brechau di-argyfwng a phethau felly yn dal i fod yn faes datblygu mawr ond rwy'n dechrau eu hoffi nawr oherwydd mae llawer o adnoddau. Mae gwefannau dermatoleg yn weledol iawn, mae'r mathau hynny o adnoddau wedi bod yn ddefnyddiol iawn. Fel parafeddyg rydym yn caru ein algorithmau, mae bob amser yn braf cael hynny wrth gefn fel ychydig o arweiniad.

Pa gyngor fyddech chi'n ei roi i rywun sydd â diddordeb mewn bod yn APP neu'n barafeddyg mewn gofal sylfaenol?  

Bachwch ar y cyfle, ewch amdani, byddwch yn hyderus yn eich penderfyniadau. Byddwch yn hyderus pan fyddwch yn gweld claf eich bod yn gwybod sut i'w asesu o safbwynt parafeddyg, os yw'r claf yn sâl ai peidio. Ond byddwch yn gwbl ymwybodol o'ch cyfyngiadau a gwybod pryd i ofyn am gyngor.

Ystadegau/ffeithiau  

  • Mae Josh yn gweithio mewn rôl gylchdro, mae'n cael ei gyflogi gan Wasanaethau Ambiwlans Cymru.
  • 60% – Mae Josh yn treulio 60% o'i oriau gwaith ar gerbyd ymateb cyflym yn darparu gofal uwch yn y gymuned ar gyfer WAST.
  • 40% - Mae'r 40% sy'n weddill o oriau gwaith yn cael eu treulio mewn gofal sylfaenol.

Fetching form...